Choć sam termin „rodzicielstwo bliskości” (ang. Attachment Parenting, AP) został utworzony stosunkowo niedawno przez amerykańskiego pediatrę Williama Searsa, odnosi się do filozofii rodzicielstwa i wychowania znanej i praktykowanej od dawna. Opiera się ona na założeniu, że Dziecko tworzy z rodzicami (głównymi opiekunami) silną więź emocjonalną, która ma zasadniczy wpływ na sposób jego funkcjonowania w różnych sferach życia, subiektywne poczucie dobrostanu oraz umiejętność kształtowania satysfakcjonującej relacji z innymi ludźmi w przyszłości. Kluczem do osiągnięcia pełni potencjału Dziecka jest wykształcenie tzw. bezpiecznego stylu przywiązania, którego rozwój wspierają działania wypływające z idei rodzicielstwo bliskości. Najważniejszymi osobami dla małego Dziecka są oczywiście rodzice, niemniej bardzo istotne są także te relacje, które Dziecko nawiązuje z innymi osobami ze swojego otoczenia. Dlatego my – jako osoby, którym powierzają Państwo swoje Dzieci pod opiekę – przykładamy szczególną wagę do jakości codziennych interakcji, a w konsekwencji – budowania dobrej relacji z Dziećmi. Nasze działania mają na celu adekwatne odpowiadanie na ich potrzeby, a tym samym – zapewnienie im bezpieczeństwa emocjonalnego. W myśl rodzicielstwa bliskości: Jesteśmy otwarci na noszenie i kołysanie dzieci w nosidle. Wspieramy karmienie piersią. Dbamy o spożywanie posiłków w spokoju i poszanowaniu samego rytuału jedzenia. Zapewniamy bezpieczną przestrzeń i czas na sen oraz wypoczynek Dziecka adekwatnie do jego potrzeb. Wiemy, że płacz dziecka lub wyraz innych emocji są komunikatami nt. jego potrzeb. Stosujemy aktywne słuchanie, wrażliwe również na komunikaty pozawerbalne.

W myśl rodzicielstwa bliskości:

• Jesteśmy otwarci na noszenie i kołysanie dzieci w nosidle.
• Wspieramy karmienie piersią.
• Dbamy o spożywanie posiłków w spokoju i poszanowaniu samego rytuału jedzenia.
• Zapewniamy bezpieczną przestrzeń i czas na sen oraz wypoczynek Dziecka adekwatnie do jego potrzeb.
• Wiemy, że płacz dziecka lub wyraz innych emocji są komunikatami nt. jego potrzeb.
• Stosujemy aktywne słuchanie, wrażliwe również na komunikaty pozawerbalne.

Edukacja demokratyczna to tradycja edukacyjna, w której dzieci na równi z dorosłymi biorą udział w procesie tworzenia swoich doświadczeń rozwojowych. W miejsce hierarchii, posłuszeństwa i z góry nałożonego programu, którymi charakteryzuje się konwencjonalny system nauczania, fundamentalną wartością w edukacji demokratycznej jest wolność dziecka. Dziecko indywidualnie wybiera to, czego chce się uczyć, kierując się wewnętrzną motywacją i zainteresowaniami. Rolą nauczyciela jest proponowanie, inspirowanie i wspieranie samodzielności dziecka. Poczucie satysfakcji i szczęścia dziecka płynące z wolności idą w parze z rozwojem kreatywności, samodzielności i odpowiedzialności.

Wartości proponowane przez Jespera Juula- równa godność, odpowiedzialność osobista, integralność i autentyczność, stanowią przełom we współczesnej pedagogice. Juul zachęca do odejścia od wychowania autorytarnego, które opiera się na posłuszeństwie, karach i przemocy psychicznej lub fizycznej. W zamian proponuje zaufanie do dziecięcych kompetencji, wspieranie dzieci w rozwoju z poszanowaniem ich granic, podkreśla znaczenie współdziałania we wzajemnych relacjach dorosły-dziecko, promuje odpowiedzialne przywództwo dorosłych.

Porozumienie bez przemocy (ang. Nonviolent Communication, NVC) jest nazywane również językiem empatii lub językiem serca, ponieważ opiera się na obserwacji i rozpoznawaniu potrzeb i uczuć – swoich oraz drugiej osoby – oraz na otwartym ich wyrażaniu. Komunikowanie się z Dziećmi językiem serca ma tę szczególną zaletę, że pomaga im kształtować samoświadomość, wrażliwość oraz umiejętności werbalne służące do budowania relacji i porozumienia z innymi ludźmi.

Słowo „przemoc”, zawarte w polskim tłumaczeniu, jest rozumiane jako każda forma wywierania wpływu, stawiania się ponad drugim człowiekiem, ignorowanie jego potrzeb i uczuć (choć przemoc w komunikacji może być również kierowana wobec siebie samego, jeśli to własne potrzeby i uczucia stawiamy na drugim planie).

W NVC przykłada się szczególną wagę do czterech komponentów wypowiedzi: obserwacji (np. Kiedy siedzisz sam z boku i mówisz, że do nas nie przyjdziesz), wyrażenia uczuć (…czy czujesz złość…), określenia potrzeb (…bo chciałbyś zostać jeszcze na dworze…), oraz sformułowania konkretnych próśb (…i czy wobec tego chciałbyś, żebyśmy wyszli jeszcze na dwór po obiedzie?). Twórcą Porozumienia bez przemocy jest Marshall B. Rosenberg, amerykański psycholog i terapeuta.

„Edukacja nie jest tym, co robi nauczyciel, lecz naturalnym procesem zachodzącym w człowieku” – dr M. Montessori

Na tym odkryciu bazuje rozbudowany, spójny system pedagogiczny stworzony pod koniec XIX wieku przez włoską lekarkę Marię Montessori. Jego celem jest wspieranie Dziecka w samodzielnym odkrywaniu otaczającego je świata i umożliwienie mu wszechstronnego rozwoju fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego. Program Montessori obejmuje naukę praktycznych umiejętności życiowych, sensorykę (rozwijanie zmysłów), muzykę oraz edukację językową, matematyczną i kulturową.

„Pomóż mi to zrobić samemu” – zgodnie z tą maksymą zadaniem nauczyciela Montessori jest stworzenie Dzieciom warunków do samodzielnego zdobywania doświadczeń i wiedzy poprzez pracę z materiałami dostosowanymi do ich zainteresowań i możliwości rozwojowych. Dzieci pracują z wybranymi przez siebie pomocami indywidualnie lub grupowo. Same decydują o formie, miejscu oraz czasie pracy. Dzięki zasadzie wolności i swobody w działaniu uczą się samodzielności, dokonywania wyborów i brania za nie odpowiedzialności. Praca z materiałami rozwojowymi i nabywanie nowych umiejętności pomaga im budować niezależność, poczucie własnej wartości i zaufanie do samego siebie.